BALON BALIĞI
Tetraodontiformes Tetraodontidae
Tetradon spacieus
Tetraodontidae familyasından olan balon balığının Akdeniz’de yaşayan türleri Tetraodon spacieus ve Tetraodon lagocephalus’tur. Ege ve Marmara’da nadiren rastlansada yok denecek kadar azdır.
Balon balığı, tropik ve sıcak denizlerde ,kayalık alanlarda veya mercan resiflerinde yaşamktadırlar.. Ortalama boyları 30-40 cm. olup, şişme eğilim gösterdiğinde daha da fazla uzayabilirler.
Normal durumunda gövdesinin alt kısmı yassıdır. Sırt yüzgeci küçük ve geride, anüs yüzgeci de aynı büyüklükte ve bunun hemen altındadır.
Balon balığı harekeetsiz kalan yada çok ağır hareket eden avları yakalar. Korunma bakımından, kolaylıkla renk değiştirip kamufle olabilirler.
Sırt ve anüs yüzgeçlerini geliştiklerinden, balık bunları iki yana dalgalandırarak göğüs yüzgeçlerinin de yardımıyla yüzer. Kuyruk yüzgecini ise hareketlerine yön vermede kullanırlar. Balon balığının derisi serttir ve üzerindeki pulların yerini sırtında ve kafasında, dikleşebilen dikenler almıştır.
Bazı balon balıklarının sırtları beyazdır. Bazılarının ise sırtı yeşilimsi veya mavimsi siyahtır. Mercan resiflerinin etrafında görülenlerin ise mavi ya da morumsu kahverengidir. Yanlarında beyaz benekler, hareler ya da çizgiler vardır.
Balon balığının en önemli özelliği şişebilmesidir. 20cm. boyundaki bir balık denizdeyken içine 1 litreye yakın su çekip adeta bir balon biçimini alır. Bu durumda dengelerini kaybettiklerinden deniz yüzeyine çıkıp ters dönerler. Su mideden uzayan bir keseye gider. Suyu burada iki uçta kaslı bir kapakçık tutar.
Denizden çıkarıldığı zaman ise içine su yerine hava çekerek şişer. Bunu da yine bir yutkunma hareketiyle sağlar. İyice büzülüp açılabilen ağız tabanı adeta bir tulumba görevi yapar.
Balon balığının dişleri, kirpi balığınınki gibi birleşerek bir gaga oluşturmuştur. Bunlar hem yukarı, hem de aşağı çenede önde kesici bir kenar, arkada da öğütücü bir levha meydana getirir.
Balon balıkları beslenme sırasında dişleriyle mercan parçalarını koparır, ezer ve bunların canlı kısımlarını sindirirler. Yumuşakçaları da ezerek yutarlar.Başlıca besinleri deniz salyangozları, mercan parçaları, yengeçler, deniz solucanları ve çeşitli yumuşakçalardır.
Balon balıkları baharın sonunda ve yaz aylarında yumurta dökerler. Yumurtalar dört-beş gün içinde çatlar. 6 mm. boyunda olan yavrular yumurtadan çıkar çıkmaz gövdelerini şişirmeyi başarırlar.
Şişebilen gövde ve dikenli deri balon balığının tehlikeden korunma araçlarıdır. Bu balığın pek çok türünün diğer bir savunma aracı da gövdelerinde bulunan zehirdir. Bu zehrin insanlar üzerinde büyük etkisi vardır. Genellikle balon balığının bazı türleri deniz hayvanlarının en zehirli olanları arasında sayılır.
Zehir karaciğer, bağırsak ve üreme organlarındadır. Bazen deride ve kaslarda bulunur.
Bütün bunlara rağmen balon balığı Japonya’da çok nadide ve nefis bir yiyecek sayılır. “Fugu” diye adlandırılan balığın yemeğini özel şekilde eğitilmiş, kesmesini ve temizlemesini bilen aşçılar hazırlar. Ustalık isteyen iş, balığın karaciğerini ve diğer zehirli kısımlarını bu madde ete bulaşmadan çıkarmaktır. Ama yine de bugün Japonya’da bu balığı yiyen epey kişi zehirlenerek ölmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder